Strona główna | Mapa serwisu | English version
  
Baner
 


FORMUŁA 1 > ś

ś

Formuła 1

Formuła 1 to cykl najbardziej prestiżowych wyścigów samochodowych na świecie, znanych również jako wyścigi Grand Prix, a jednocześnie klasa biorących w nich udział jednomiejscowych samochodów wyścigowych o otwartym nadwoziu. Sport zapoczątkowany został w Europie, ale obecnie jest sportem międzynarodowym, wyścigi są lub były organizowane w Europie, Amerykach, Afryce, Azji i Australii. W trakcie sezonu odbywają się wyścigi (w sezonie 2006 odbyło się 18 eliminacji), znane jako grand prix, na wydzielonych torach ulicznych lub na specjalnie stworzonych do tego celu torach nie-ulicznych.

Zasady Formuły 1 regulowane są przez FIA (Fédération Internationale de l'Automobile), której prezydentem jest Max Mosley. Za stronę finansową i medialną Formuły 1 odpowiedzialna jest Formula One Management, której prezydentem jest Bernie Ecclestone.


Historia

Fernando Alonso - zdobywca tytułów w sezonie 2005 i 2006 dla zespołu Renault. Obecnie jest kierowcą McLarena-Mercedes
Fernando Alonso - zdobywca tytułów w sezonie 2005 i 2006 dla zespołu Renault. Obecnie jest kierowcą McLarena-Mercedes
Seria wyścigów od których wywodzi się obecne F1 została zapoczątkowana w przedwojennej Europie w latach 20 i 30 XX wieku. Formalną klasyfikację kierowców zaczęto stosować od roku 1950, a klasyfikację konstruktorów od roku 1958. Organizowane były także nie-mistrzowskie wyścigi Formuły 1, ale zaprzestano ich organizowania we wczesnych latach 80 XX wieku. Regulamin F1 ulegał zmianom, wraz z rozwojem technologii produkcji samochodów. Pod koniec lat 50 zaczęto konstruować samochody z umieszczoną z tyłu jednostką napędową, w latach 60 zaczęto stosować skrzydła, a pod koniec lat 70 Lotus wykorzystał efekt "ground effect". W latach 80 zapoczątkowana została era silników z turbodoładowaniem, które osiągały moc ponad 1000 koni mechanicznych (750 kW). Były to pojazdy o największej mocy jakie kiedykolwiek uczestniczyły w tych wyścigach.

W latach 80 zaczęto stosować wiele usprawnień, które konstruowane były z myślą aby zapewnić kierowcom łatwiejsze prowadzenie pojazdów. Te usprawnienia to m.in.: aktywne zawieszenie, automatyczne skrzynie biegów, sterowanie wszystkimi czterema kołami i system kontroli trakcji. Niektóre z tych usprawnień były zaczerpnięte ze zwykłych samochodów ulicznych, ale inne, np. aktywne zawieszenie czy hamulce tarczowe, były specjalnie zaprojektowane dla Formuły 1 a potem znalazły zastosowanie w samochodach ulicznych.

W latach 90 żadna ze stajni wyraźnie nie dominowała, najwięcej tytułów zdobył WilliamsF1, siedmiu kierowców zdobyło tytuły mistrza świata. Byli to kolejno:Ayrton Senna w sezonach 1990 i 1991 ; Nigel Mansell w sezonie 1992 ; Alain Prost w sezonie 1993 ; Michael Schumacher w sezonach 1994 i 1995 ; Damon Hill w sezonie 1996 ; Jacques Villeneuve w sezonie 1997 oraz Mika Hakkinen w sezonach 1998 i 1999.

Od roku 1984, wyścigi Formuły 1 są zdominowane przez trzy stajnie: McLaren, Ferrari i Williams. Tylko w czterech sezonach od tego czasu mistrzostwa nie zdobywał kierowca z któregoś z tych zespołów (Michael Schumacher w sezonach 1994 i 1995 zdobył tytuły dla stajni Benetton, a w sezonach 2005 i 2006 Fernando Alonso dla stajni Renault). W ostatnich latach znaczącą przewagę uzyskało jednak Ferrari wraz Michaelem Schumacherem, którzy od 1999 nieprzerwanie zdobywali tytuły mistrza konstruktorów, a od sezonu 2000 tytuły mistrza kierowców. Koniec ich dominacji przyniósł sezon 2005, gdy najmłodszym Mistrzem Świata w historii Formuły 1 został Alonso, który ponownie powtórzył swój sukces w następnym sezonie w 2006 roku.




Polacy w Formule 1

Pierwszym i jedynym polskim zawodnikiem w Formule 1 jest Robert Kubica, jeżdżący w sezonie 2006 początkowo jako kierowca testowy dla zespołu BMW Sauber. Debiut Polaka nastąpił przy okazji Grand Prix Węgier 2006 na torze Hungaroring, gdzie zajął 7 lokatę, ale został zdyskwalifikowany, ponieważ jego bolid był za lekki. Po tym wyścigu Kubica zajął w zespole BMW Sauber miejsce Jacquesa Villeneuve'a. Na torze Monza podczas Grand Prix Polak Robert Kubica zajął trzecią lokatę.

Zakłady PZL Świdnik były pierwszą polską firmą, której logo znalazło się na bolidach startujących w wyścigach Formuły 1. Reklama ta pojawiła się na bolidach stajni Shannon Racing Team - Forti Corse. Samochody z logiem PZL oraz napisami "Sokół Helicopters" i "PZL Sokół" na tylnym skrzydle w połowie 1996 r. pojawiły się podczas wyścigu F1 o Grand Prix Kanady.


Samochody

Nowoczesne samochody Formuły 1 to jednomiejscowe pojazdy o otwartym nadwoziu, kołach wystających poza ich obrys i spojlerach zamontowanych z przodu i z tyłu. Konstrukcja bolidu musi być zgodna z precyzyjnymi przepisami wydawanymi przez FIA. Nie jest to jednak główną przyczyną braku widocznych głębokich różnic w wyglądzie współczesnych bolidów. Dobre rozwiązania szybko się rozpowszechniają wśród zespołów, w efekcie czego, bolidy upodabniają się do siebie. Działa to na zasadzie podobnej do doboru naturalnego. Cały sztab ludzi jest za wypatrzenie nowych pomysłów konkurencji. Mimo, że przepisy Formuły 1 uniemożliwiają sprzedaż konstrukcji danego zespołu (konstruktora) innej stajni, zdarza się, że powiązane ze sobą zespoły mają podobne bolidy.

Silnik umieszczany jest tuż za fotelem kierowcy i stanowi integralną część podwozia, co oznacza, że z przodu jest do niego podłączony kokpit, a z tyłu skrzynia biegów wraz z tylnym zawieszeniem. Są to jednostki V8 o pojemności 2400 ccm. Ich moc wynosi ponad 800 KM (stare jednostki V10 miały moc bliską 1000 KM), a ich obroty dochodzą do 19 000 na minutę. Wysilony silnik produkuje ok. 1 750 kW ciepła, które musi być odprowadzone, zazwyczaj do atmosfery, poprzez chłodnice, które umieszczone są po bokach samochodu.

Samochody Formuły 1 używają półautomatycznych, sekwencyjnych skrzyń biegów z maksymalnie siedmioma biegami do przodu i jednym do tyłu (obowiązkowym). Kierowca daje sygnał zmiany biegów używając łopatek umieszczonych za kierownicą. W zależności z której strony łopatka zostanie pociągnięta, bieg zostaje zwiększony lub zredukowany. Dzięki takiemu rozwiązaniu kierowca ma możliwość zmiany biegów bez odrywania rąk od kierownicy.

Dzięki coraz bardziej rozwiniętej technologii, bolidy Formuły 1 osiągają oszałamiające szybkości i przyspieszenie. Większość współczesnych bolidów ma następujące osiągi:

  • 0-96 km/h (0-60 mil/h) w 2,3 sekundy
  • 0-160 km/h (0-100 mil/h) w 3,6 sekundy
  • 0-160-0 km/h w 6,6 sekundy
  • 290-0 km/h w 3,5 sekundy (hamowanie)
Mimo wprowadzenia ciągłych zmian w przepisach, konstruktorzy poprawiają osiągi swoich samochodów, zwiększając moc silników i efektywność aerodynamiki. Nowe przepisy na sezon 2005 zredukowały siłę docisku o ok. 28%, z czego prawie całą odzyskano poprzez poprawę innych elementów.


Konstruktorzy i kierowcy

W sezonie 1950, który był pierwszym oficjalnym, do rywalizacji stanęło osiemnaście zespołów, jednak ze względy na rosnące koszty wiele z nich wycofało się bardzo szybko. W sezonie 2007 rywalizuje jedenaście zespołów, każdy reprezentowany przez dwóch kierowców. Ferrari to jedyny zespół, który jest aktywny od początku istnienia mistrzostw. Jest to zespół fabryczny - podobnie jak BMW Sauber, Honda, Renault, Spyker i Toyota. Red Bull Racing i Scuderia Toro Rosso są własnością austriackiego producenta napojów - firmy Red Bull. McLaren jest spółką, w której 40% posiada DaimlerChrysler. Jedynymi tak zwanymi prywatnymi zespołami w stawce pozostały: Williams i Super Aguri, japoński zespół jest jednak silnie powiązany z Hondą.

 Najbliższe GP
Grand Prix Bahrajnu
Data:
  14 marca 2010
Tor:  Sakhir